Hoogsensitiviteit (HSP)

De afkorting HSP staat voor Highly Sensitive Person, een hoogsensitief persoon. Het is geen ziekte of stoornis, maar een aangeboren eigenschap die bij 15-20% van de bevolking voorkomt en mensen gevoelig maakt voor prikkels van binnenuit (gevoelens en gedachten) en prikkels van buitenaf (geluiden, geuren, licht, bewegingen, kleuren, vormen, smaken, etc). Je neemt alles veel beter waar dan anderen, zoals stemmingen of lichaamstaal. Wat anderen normaal vinden zoals mensenmassa’s of harde muziek, kan al snel te veel zijn als je hoogsensitief bent. Je raakt dan overprikkeld door letterlijk een teveel aan (sterke) prikkels. Hoogsensitieve mensen trekken zich daarom vaak terug in hun eigen wereld.

Het is niet zo dat hoogsensitief iets volkomen nieuws is, het werd alleen vaak anders benoemd. Vroeger werd je erg verlegen, geremd, bedeesd of afwijkend genoemd.

HSP kenmerken

HSP is geen stoornis, maar een aangeboren eigenschap. We spreken daarom ook niet van HSP symptomen, waar je last van kunt hebben. Maar er zijn wel een aantal kenmerken of eigenschappen die vaak voorkomen als je hoogsensitief bent.

Hoogsensitieve mensen verschillen van persoon tot persoon, ze beleven alles op hun eigen manier. Niet alle eigenschappen gelden daarom voor iedere HSP, de één herkent zich meer in de ene eigenschap en de ander meer in een andere eigenschap.

Veel voorkomende kenmerken of eigenschappen van HSP zijn:

• je bent zeer opmerkzaam en neemt meer dan anderen details en non-verbale communicatie waar;
• je hebt meer tijd nodig om een besluit te nemen of een keuze te maken;
• je hebt meer tijdig nodig om met veranderingen om te gaan;
• je zintuigen worden eerder geprikkeld (geluiden, geuren, licht, bewegingen, kleuren, vormen, smaken, etc.);
• je kunt slecht tegen drukte en lawaai, je houdt meer van rust en stilte;
• je voelt de sfeer in een groep;
• je ervaart sterk de stemmingen van anderen en wordt hierdoor beïnvloed;
• je wordt meer dan gemiddeld geraakt door kunst of muziek;
• je wilt anderen graag helpen, en vergeet hierbij soms jezelf;
• je bent sneller stressgevoelig, waardoor je minder goed onder druk presteert of als je geobserveerd wordt;
• je hebt meer dan gemiddeld rust, orde en regelmaat nodig om in balans te blijven.

HSP en overprikkeling

Je kunt last hebben van overprikkeling als je teveel prikkels hebt gekregen. Je hersenen hebben moeite om alles goed te verwerken. Dit kan zowel kortdurend zijn als langdurend. Kortdurende overprikkeling kun je bijvoorbeeld hebben na een hectische werkweek, een druk feest of een vermoeiende reis.

Bij lange termijn overprikkeling heb je gedurende lange tijd stelselmatig teveel prikkels te verduren gehad, waardoor je hele systeem overbelast is geraakt. Gevolgen kunnen onder andere zijn: burn-out klachten, angstklachten, chronische vermoeidheid, depressie, grote stemmingswisselingen of verslavingsproblematiek.

HSP behandeling 

Hoogsensitief ben je vanaf je geboorte. Het is aangeboren. Je komt er dus ook niet van af. Je kunt er wel mee leren leven. Het kan erg nuttig en prettig voor je zijn om hier begeleiding bij te zoeken.

In praktische zin is het belangrijk dat je je bewust wordt van de aangeboren eigenschap en dat je je levenswijze daarop aanpast: meer rust nemen, vaker alleen zijn of de natuur opzoeken en overprikkeling (zoals drukke, competitieve omgevingen) beperken. Tijdens de behandeling krijg je praktische handvatten aangereikt om te leren omgaan met de prikkels om je heen, hoe je je vermoeidheid en het piekeren en malen kunt verminderen, hoe je ervoor kunt zorgen dat je een betere planning en structuur voor jezelf maakt, hoe je beter je grenzen kunt aangeven, etc.

Lees ook onze Hoogsensitief (HSP) behandeling pagina, als je aanvullende informatie wilt over hoe we je kunnen helpen om te gaan met je hoogsensitiviteit.

Contact Psychologen Amsterdam

Herken je jouw klachten en heb je behoefte aan hulp of heb je gewoon een vraag over HSP? Bel dan voor een afspraak of stuur een bericht naar Psychologen Amsterdam.