Paniekaanvallen

Paniekaanvallen komen regelmatig voor. Veel mensen ervaren één of twee keer een paniekaanval tijdens hun leven, bewust of onbewust. Het probleem verdwijnt meestal nadat een stressvolle periode is afgelopen.

Wat is een paniekaanval?

Een paniekaanval is een korte periode van extreme angst die plotseling begint en gepaard gaat met fysieke symptomen, ook als er geen echt gevaar of duidelijke oorzaak is. De paniekaanvallen duren slechts een korte tijd, maar zijn zeer intens en vermoeiend. Een paniekaanval gaat uiteindelijk altijd weer over.

De meeste mensen herstellen van paniekaanvallen zonder behandeling, maar sommigen ontwikkelen een paniekstoornis. Bij een paniekstoornis heb je terugkerende, onvoorspelbare paniekaanvallen, je bent angstig voor de volgende paniekaanval en je verandert je gedrag om een paniekaanval te voorkomen.

De frequentie van paniekaanvallen kan sterk variëren. Sommige mensen hebben wekelijkse of zelfs dagelijkse aanvallen gedurende een langere periode. Andere mensen kunnen een paar aanvallen per dag hebben en vervolgens weken of maanden geen enkele paniekaanval.

Paniekaanvallen worden vaak geassocieerd met de angststoornis agorafobie (ook wel straatvrees of pleinvrees genoemd). Agorafobie bij paniekaanvallen verwijst naar de angst voor bepaalde plaatsen waar de paniekaanval kan optreden zoals drukke pleinen, het openbaar vervoer, de lift, een lange rij voor de kassa, etc. Door de angst kun je bepaalde plaatsen en situaties gaan vermijden. De angst en de vermijding vloeien voort uit het idee dat je moeilijk kunt ontsnappen of dat er geen mensen in de buurt zijn die je kunnen helpen als panieksymptomen zich voordoen.

Symptomen van een paniekaanval

Bij een paniekaanval heb je plotseling extreme angstgevoelens, die ernstige fysieke reacties met zich meebrengen. Je wordt duizelig, je krijgt hartkloppingen, je gaat transpireren of je ademhaling is onregelmatig. Je weet niet wat je overkomt. Je hebt het gevoel dat je de controle over je lichaam en geest verliest, je bent bang dat je flauw gaat vallen of je denkt dat je een hartaanval krijgt.

Naast de angstgevoelens zijn de symptomen voor iedereen verschillend. Veelvoorkomende lichamelijke en mentale kenmerken van een paniekaanval zijn:

• pijn of ongemak op de borst;
• duizeligheid, flauwvallen;
• angst om te overlijden;
• angst om de controle te verliezen;
• opvliegers of koude rillingen;
• misselijkheid, buikpijn of diarree;
• gevoelloosheid of tintelingen in de vingers;
• hartkloppingen of verhoogde hartslag;
• kortademigheid of hyperventilatie;
• transpireren;
• trillen of beven.

Omdat een paniekaanval heftige lichamelijke symptomen kan veroorzaken, kun je denken dat je ernstige gezondheidsproblemen hebt. Een paniekaanval kan bijvoorbeeld aanvoelen als een hartaanval. Over het algemeen staan de angst en de heftige symptomen niet in verhouding tot het gevaar van de situatie.

Oorzaak van paniekaanvallen

Het ontstaan van een paniekstoornis is vaak niet geheel duidelijk, het is meestal een combinatie van risicofactoren. Erfelijke factoren of omgevingsfactoren verhogen mogelijk het risico bij het ontstaan ervan.

Vrouwen hebben meer kans om een paniekstoornis te ontwikkelen dan mannen. En als in jouw familie depressie of paniekstoornissen voorkomen, is het risico groter dat je kwetsbaar bent om ook een paniekstoornis te ontwikkelen.

Ook negatieve of traumatische ervaringen in de kindertijd kunnen het risico op een latere angststoornis vergroten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan verwaarlozing, overlijden van een ouder of alcoholmisbruik in het gezin.

Langdurige stress op volwassen leeftijd, zoals echtscheiding, verlies van je baan of overlijden van een familielid, kan echter ook bijdragen aan de ontwikkeling van een paniekstoornis.

Gevolgen van paniekaanvallen

Als je een paniekstoornis hebt, heeft dat meestal enorme consequenties. Je kunt vaak je werk niet goed doen of zelfs je baan verliezen, het lukt niet om je sociale contacten te onderhouden of je krijgt relatie- of gezinsproblemen.

Omdat een paniekaanval heel beangstigend is, vermijd je meestal de plaatsen en situaties waar je een angstervaring hebt gehad. De neiging om angstige gevoelens te vermijden is begrijpelijk. Maar hoe meer je vermijdt, hoe groter de angst wordt en hoe meer je dagelijks leven kan worden aangetast. Je raakt geïsoleerd en je kunt vereenzamen.

Behandeling van paniekaanvallen

Denk niet te gemakkelijk dat een paniekstoornis vanzelf wel overgaat. Zoek daarom op tijd hulp als je last hebt van een paniekstoornis. Het behandelen van klachten wordt lastiger naarmate je langer wacht en de duur van de behandeling zal toenemen.

Tijdens de behandeling onderzoeken we waarom je last hebt van paniekaanvallen en we leren je hoe je lichamelijke reacties op je angsten kunt herkennen. Het doel is dat je paniekaanvallen en vermijdingsgedrag verminderen of verdwijnen, en dat je weer kunt genieten van het leven.

Lees ook onze Paniekaanvallen behandeling pagina, als je aanvullende informatie wilt over hoe we je paniekklachten kunnen behandelen.

Contact Psychologen Amsterdam

Herken je jouw klachten en heb je behoefte aan hulp of heb je gewoon een vraag over de behandeling van je paniekklachten? Bel dan voor een afspraak of stuur een bericht naar Psychologen Amsterdam.