Bevallingstrauma? Kan EMDR therapie voorkomen dat je PTSS krijgt?

Niet iedere bevalling verloopt zoals je hoopt of verwacht. Ook al is je baby gezond, ook al herstel je zelf goed, je kunt toch last hebben van mentale problemen, omdat je de bevalling als traumatisch hebt ervaren. Een bevallingstrauma is niet altijd gemakkelijk te verwerken, waardoor je psychische klachten zoals PTSS kunt ontwikkelen.

Het OLVG onderzoekt of EMDR therapie effectief en veilig kan worden ingezet ter voorkoming van PTSS bij vrouwen na een traumatische bevalling. Wat is een bevallingstrauma, wat is PTSS en wat is EMDR therapie.

Wat is PTSS?

PTSS (posttraumatische stressstoornis) is een psychische aandoening die kan optreden na het meemaken van een traumatische gebeurtenis. De belangrijkste symptomen van PTSS zijn herbelevingen, vermijding van situaties, personen of plekken die herinneren aan de schokkende gebeurtenis en meer gevoelens van stress en prikkelbaarheid.

Een traumatische gebeurtenis is een situatie die levensbedreigend is of kan leiden tot ernstig lichamelijk of geestelijk letsel. Hierbij denk je gewoonlijk aan een gewelddadige beroving, auto-ongeluk, mishandeling, oorlogssituatie, natuurramp, langdurig gepest worden etc.

Wat is een bevallingstrauma?

PTTS kan echter ook voorkomen na een traumatische bevalling. Tot twintig procent van de vrouwen in Nederland ervaart de bevalling als traumatisch. We spreken van een bevallingstrauma, als je een deel van de bevalling als enorm beangstigend en stressvol hebt ervaren. Als je het trauma niet goed verwerkt, kan dit leiden tot een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Dit gebeurt in ongeveer 3 tot 4% van de bevallingen.

Wat zijn de risicofactoren om een bevallingstrauma te ontwikkelen?

Een stressvolle gebeurtenis wordt door iedereen anders ervaren. Vrouwen met een vergelijkbare bevallingservaring, kunnen er verschillend op terugkijken. Het is daarom ook moeilijk om een oorzaak aan te wijzen waarom de één wel een bevallingstrauma ontwikkelt en de ander niet.

Onderstaand een aantal risicofactoren, waardoor je een bevalling als traumatisch kunt ervaren:

angst voor de bevalling;
de bejegening tijdens de bevalling ervaar je als heel onplezierig of respectloos;
je ervaart weinig of geen steun van je partner of de zorgmedewerkers;
je hebt het gevoel dat je de controle kwijt bent;
je krijgt geen uitleg bij medisch ingrijpen;
de pijn is ondraaglijk;
de bevalling loopt niet volgens verwachting. Je wilde bijvoorbeeld thuis bevallen, maar onverwachts moet je toch met spoed naar het ziekenhuis. Of de bevalling vindt plaats via een keizersnede, terwijl dit niet was voorzien;
er zijn complicaties tijdens de zwangerschap of de bevalling, zoals zwangerschapsvergiftiging, vroeggeboorte, extreem veel bloedverlies, mogelijk zuurstoftekort van de baby, gevaar voor het leven van moeder en/of kind, gebruik van vacuüm of tang, etc.

Wat zijn de symptomen van PTSS bij een bevallingstrauma?

Per persoon zijn de symptomen zeer uiteenlopend en variëren ook in heftigheid. Je kunt last hebben van één of meerdere van onderstaande symptomen:

je beleeft de bevalling onvrijwillig en levendig opnieuw in de vorm van gedachten, nachtmerries of flashbacks;
je wilt niet praten over de bevalling en probeert de herinnering aan de bevalling weg te duwen;
je vermijdt situaties of plekken die je herinneren aan de bevalling, zoals kraambezoek of het ziekenhuis;
je kunt gevoelens van schaamte of schuld ervaren;
je kunt ook last hebben van slapeloosheid, stress, verhoogde alertheid, concentratieproblemen of sombere gevoelens.

Een ander gevolg van een traumatische bevalling kan zijn, dat je een volgende gezinsuitbreiding uitstelt, omdat je niet nogmaals durft te bevallen. Of je wilt een volgende keer alleen nog maar zwanger worden als je van tevoren de zekerheid hebt, dat een keizersnede mogelijk is.

Onderzoek OLVG

Het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) in Amsterdam is in februari 2021 gestart met een onderzoek of EMDR therapie effectief en veilig kan worden ingezet ter voorkoming van PTSS (klachten) bij vrouwen met een traumatische bevalling.

Ongeveer 200 vrouwen doen mee aan het onderzoek van het OLVG. Twee weken na de bevalling kunnen zij aangeven hoe zij de bevalling hebben ervaren. Als een vrouw aangeeft dat zij de bevalling als traumatisch heeft ervaren, kan gestart worden met een behandeling van EMDR therapie.

Het OLVG hoopt dit onderzoek in twee jaar af te ronden en conclusies te hebben.

Wat is EMDR therapie?

EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing en is een effectief bewezen behandeling, die vaak wordt toegepast als je last blijft houden na een schokkende gebeurtenis. In dit geval denk je terug aan de gebeurtenissen die je als traumatisch hebt ervaren tijdens de bevalling, terwijl je met je ogen de vinger van de therapeut volgt. EMDR therapie zorgt ervoor dat de nare herinnering vervaagt en dat de emotionele lading minder wordt. Je klachten nemen af en het wordt steeds gemakkelijker om aan de bevalling terug te denken.

Het toepassen van EMDR therapie na een bevalling is niet helemaal nieuw. EMDR wordt als therapie al toegepast bij een trauma of PTSS na een bevalling. Het OLVG gaat nu echter onderzoeken of EMDR therapie ook kan helpen om PTSS (klachten) te voorkómen na een traumatische bevalling.

Bronnen:
OLVG onderzoekt inzet EMDR na traumatisch ervaren bevalling | OLVG
PERCEIVE | OLVG

Heb je hulp nodig bij het verwerken van een trauma of PTSS klachten?

Als je last hebt van een bevallingstrauma, kun je wellicht met hulp van familie en vrienden na verloop van tijd je klachten overwinnen. Als dit niet (volledig) lukt, dan is het verstandig om psychologische ondersteuning te zoeken. Je kunt hiermee voorkomen dat je klachten erger worden.

Wil je meer informatie over de symptomen en de gevolgen van een trauma en PTSS, lees dan onze klachtenpagina’s Traumaverwerking en PTSS. Lees ook onze Trauma behandeling en EMDR pagina, als je meer informatie wilt hoe we je klachten kunnen behandelen en wat de werking is van EMDR therapie.

Heb je vragen of heb je behoefte aan psychologische hulp, bel gerust of stuur een bericht naar Psychologen Amsterdam.